تأثیر آموزش برنامه خودمراقبتی بر عوارض ناشی از بیماری در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (ms)

زمینه و هدف: بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ms) یک بیماری مزمن و غیر قابل علاج سیستم عصبی مرکزی است که عوارض و مشکلات فراوانی برای بیماران مبتلا ایجاد نموده و آنها را به سوی ناتوانی و وابستگی در زندگی سوق می دهد؛ بنابراین استفاده از روشها و مداخلات مناسب جهت مقابله با این عوارض ضروری می باشد؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر آموزش برنامه خودمراقبتی بر عوارض ناشی از بیماری در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ( ms ) در انجمن ms ایران انجام شد.   روش تحقیق: در این مطالعه نیمه تجربی، ٣٤ بیمار مبتلا به ms به طریق مبتنی بر هدف با روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. ابتدا قبل از آموزش برنامه خودمراقبتی، اطلاعات مورد نیاز (مشخصات فردی و عوارض ایجاد شده در اثر بیماری) از طریق پرسشنامه های اطلاعات فردی و فهرست مشکلات، از بیماران مورد پژوهش جمع آوری گردید. با بررسی اطلاعات حاصله و مشخص شدن انواع عوارض ایجادشده و مراقبتهای مورد نیاز، برنامه آموزشی مناسب برای آنها تهیه و تدوین شد؛ سپس کلاسهای آموزشی در طی هفت جلسه به صورت گروهی جهت آشنایی این بیماران با بیماری، علل، روشهای تشخیصی، درمانها و برنامه های خودمراقبتی در زمینه مشکلات و عوارض ناشی از بیماری ms برگزار گردید؛ پس از آن به مدت یک ماه برنامه های خودمراقبتی توسط بیماران اجرا شد و پژوهشگران نیز با استفاده از فرم های بازنگری گزارشی، نمونه ها را کنترل نمودند. مجدداً پرسشنامه های فهرست مشکلات پس از گذشت یک ماه توسط نمونه ها تکمیل شد و داده های قبل و بعد از مداخله با استفاده از نرم افزار آماری spss و روشهای آماری توصیفی و استنباطی t وج شده و ویلکاکسون در سطح معنی داری ٠۵/٠ p< مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.   یافته ها: بین میزان به کارگیری برنامه خودمراقبتی توسط بیماران در مرحله قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری وجود داشت؛ به گونه ای که میانگین نمره آنها از 3 (قبل از مداخله) به 76/26 (بعد از مداخله) افزایش یافت (٠٠٠١/۰= p )؛ همچنین قبل از مداخله میزان گرفتگی عضلات این بیماران ٥/۲۶%، احساس خستگی ٩/٥٥%، یبوست ١/٤٤% و فراموشی ٥/٢٣% بود ولی پس از یک ماه اجرای برنامه خودمراقبتی، میزان گرفتگی عضلات این بیماران به ٩/٥%، احساس خستگی به ٧/١٤%، یبوست به ٨/١١% و فراموشی به ٧/١٤% کاهش پیدا نمود (٠۵/٠ p< ).   نتیجه گیری: آموزش برنامه خودمراقبتی باعث افزایش افزایش خود مراقبتی در بیماران و همچنین کاهش تعدادی از عوارض بیماری مولتیپل اسکلروزیس می شود؛ بنابراین استفاده از برنامه خودمراقبتی جهت کاهش عوارض ناشی از این بیماری در مبتلایان پیشنهاد می گردد.